JOURNALISTIEK | DUIC | Dag van de Stadslandbouw Utrecht

Wroeten in de grond

Wortels zaaien in het plantsoentje om de hoek, of een hele moestuin aanleggen op het dak van een kantoorpand. ‘Urban farming’, oftewel stadslandbouw, is hip. In steden over de hele wereld staan bewoners met hun handen in de grond. Ook Utrechters kweken graag hun eigen groenten, getuige de talloze initiatieven waar bezoekers kennis mee kunnen maken op de Dag van de Stadslandbouw Utrecht, zaterdag 27 april. “Mensen willen weer weten waar hun eten vandaan komt”, zegt Marijke Orthel, medeoprichter van Stichting Stadslandbouw Utrecht en één van de drijvende krachten achter het evenement.

“Ik was al een bewuste consument die boodschappen deed bij de ecologische supermarkt”, vertelt Orthel. “Maar na het zien van een aantal documentaires en een tentoonstelling over de voedselindustrie, besloot ik mij nog actiever in te zetten. Door de schaal waarop ons voedsel wordt geproduceerd, weten we niet meer waar het vandaan komt. We zijn de band met de natuur kwijt. En de afstanden die ons voedsel aflegt voordat het op ons bord terechtkomt, komt de smaak niet ten goede. Dit gevoel deelde ik met Anneke Moors en Henri van der Vegt. Samen richtten we in 2011 Stichting Stadslandbouw Utrecht op.”

Eerste zaadjes

De stichting heeft als doel particulier initiatief te stimuleren en projecten op het gebied van stadslandbouw te initiëren. Zo hielp ze het afgelopen jaar onder meer bewoners in Hoograven met het opzetten van twee moestuinen. Orthel: “Wij begeleiden de bewoners: hoe leg je een moestuin aan? Hoe verdeel je de taken tussen de bewoners? De start is lastig. Zo’n kaal stuk grond is best ontmoedigend. Maar als de eerste zaadjes ontkiemen groeit het enthousiasme.”

Tijdens Proef Eetbaar Utrecht, zoals de Dag van de Stadslandbouw Utrecht wordt genoemd, houden meer dan dertig stadslandbouwinitiatieven open huis. Anneke Moors van Stichting Stadslandbouw Utrecht probeert die initiatieven in kaart te brengen, èn braakliggende terreinen van onder meer woningbouwcorporaties en grote bedrijven; potentiële stadslandbouwgrond. “Ik wil laten zien wat er al gebeurt in Utrecht en hoeveel kansen er liggen. Op termijn wil ik een digitale kaart, maar zaterdag hebben we in het Griftpark een fysieke kaart met prikkers.”

Kennis doorgeven

Op die kaart staat  onder andere Koningshof, een initiatief van de jonge landschapsarchitecten van Happy Land Collective. Onder hen Akke Bink: “Het Koningshof is een stuk grond in Utrecht Oost, in bezit de van de familie Jongerius, een van de oude hovenierstelgen in Utrecht. Op dit terrein gebeurt nu helemaal niks. Het staat onder druk door de vele ontwikkelingen die in Utrecht Oost plaatsvinden: omringende sportvelden die willen uitbreiden, de geplande sneltramverbinding en de uitbreiding van de A27.”

Het collectief wil deze plek gebruiken voor workshops en cursussen waarin ze de traditionele hovenierskennis over het verbouwen, oogsten en verwerken van voedsel doorgeven, zodat deze niet verloren gaat. Zaterdag krijgen bezoekers daarvan een voorproefje. In de kas is een rondleiding langs een foto-expositie en wordt verteld over de historie van de hovenier in Utrecht. Bink: “Steeds meer mensen zien de waarde ervan in om zelf iets te kweken, maar ze weten niet hoe het moet. Bij ons kunnen ze dat leren.”

Groene ontmoetingsplek

Een andere locatie waar Utrechters zich zaterdag kunnen verdiepen in de kunst van het tuinieren is het Griftpark, waar kunstenaar Jan Coolen en ontwerpster Petra van der Laar samen met bezoekers hun containertuinen bouwen: groene ontmoetingsplekken, opgebouwd uit een afvalcontainer, ‘groen’ en gerecycled materiaal.

Zaterdag bouwen ze in het Griftpark twee containertuinen bestemd voor Cartesius Garten, in het Cartesiusgebied. “Wij willen mensen weer in contact brengen met de natuur. Onze mobiele tuinen zijn daarvoor zeer geschikt want ze kunnen overal worden ingezet, juist op plekken waar weinig groen is. Het gaat ons dan ook meer om het creëren van een groene ontmoetingsplek, dan om het verbouwen van groenten.”

Maatschappelijk belang

Zo ziet ook de gemeente Utrecht het, die stadslandbouwinitiatieven ondersteunt, ‘op voorwaarde dat projecten ook bijdragen aan sociale cohesie’, aldus Barbara Rijpkema, milieuadviseur Groen bij de dienst Stadsontwikkeling. “We vinden het als gemeente heel leuk om te zien dat er zoveel initiatieven zijn op dit gebied en faciliteren die graag. Op onze website staat daarom sinds eind vorig jaar een kaart waarop bezoekers kunnen zien waar in Utrecht getuinierd wordt en welke locaties eventueel beschikbaar zijn voor stadslandbouw. En tot 1 mei kunnen mensen nog projecten insturen voor een subsidieregeling voor stadslandbouw. Om een kans te maken moeten ze dus wel een maatschappelijk belang dienen. Niet het kweken van groente en fruit moet het hoofddoel zijn, maar het bevorderen van contact tussen buurt- of flatbewoners.”

Ook de GG&GD Utrecht ziet heil in stadslandbouw. “Het is een middel om aan gezondheid te werken”, zegt Anne Marie Gout, die zich bezighoudt met voedselstrategie bij de organisatie. “Door aan stadslandbouw te doen, worden mensen bewuster van wat ze eten. Bovendien zorgt het voor beweging in de buitenlucht. En het is een sociale activiteit, want je doet het met andere bewoners samen. Al met al heel goed voor de gezondheid en het algehele welbevinden van de Utrechters!’

©DUIC (april 2013)

 

Geen reacties